TL;DR | نتیجه در یک نگاه
- با کاهش تلفات کابل از مسیر کوتاه‌تر، سطح مقطع بهینه و چیدمان درست در سینی/ترانک، هزینه برق و دما پایین می‌آید.
- معیارهای کلیدی: آمپراژ واقعی، دمای محیط، تعداد مدارهای هم‌جوار، روش نصب، افت ولتاژ مجاز.
- برای معیارهای رسمی به IEC 60364-5-52 (افت ولتاژ/انتخاب سیم‌کشی) و IEC 60287 (محاسبه تلفات و جریان مجاز) رجوع کنید. IEC WebstoreIteh Standards
چرا «کاهش تلفات کابل» مهم است؟
در بیشتر واحدهای صنعتی، تلفات رسانا (I²R) و افزایش دما باعث افت راندمان، aging عایق و حتی تریپ‌های ناخواسته می‌شوند. کاهش تلفات کابل با انتخاب سطح مقطع درست، کنترل افت ولتاژ و کاهش همجواری داغ، عمر تجهیز را بالا می‌برد و هزینه انرژی را کم می‌کند. استاندارد IEC 60364-5-52 حدهای افت ولتاژ و اصول انتخاب سیستم‌های سیم‌کشی را تعیین می‌کند. IEC WebstoreANSI Webstore
اصول انتخاب سریع
- بار واقعی (میانگین + پیک‌های تکرارشونده) را مبنا بگیرید.
- نصب را دقیق مشخص کنید: داکت/سینی، خاک‌سپاری، لوله، آزاد.
- دمای محیط و تجمع مدارها را در ضریب‌دهی لحاظ کنید.
- افت ولتاژ را زیر حد توصیه‌شده نگه دارید (مطابق IEC 60364-5-52). ANSI Webstore
کجا بیشترین تلفات رخ می‌دهد؟
- سطح مقطع کم → چگالی جریان بالا → تلفات بیشتر.
- چیدمان متراکم (Grouping) → افزایش دما → کاهش ظرفیت جریان‌دهی.
- طول مسیر زیاد → افت ولتاژ محسوس در بارهای حساس.
- اتصال و ترمینیشن نامناسب → مقاومت تماس بالا → گرم‌شدن موضعی.
نکته: در سامانه‌های چندمداره در یک ترانک، از فاکتورهای تعدیل (derating) استفاده کنید. NEC جداول آمپراژ و ضرایب اصلاح دما/تجمع را ارائه می‌کند. NFPA
روش نصب و کاهش تلفات کابل
مسیر و چیدمان
- مسیر مستقیم‌تر و کوتاه‌تر = افت کمتر.
- فاصله‌گذاری بین کابل‌ها برای دفع گرما.
- در صورت امکان، توزیع مدارها بین چند سینی.
سطح مقطع بهینه
- یک سایز بزرگ‌تر، گاهی کاهش چشمگیر افت و گرما می‌دهد؛ اما اقتصادی بودن را با هزینه انرژی بسنجید.
- IEC 60287 روش‌های محاسبه تلفات و ظرفیت جریان را ارائه می‌دهد تا تصمیم علمی بگیرید. Iteh Standards
دما و محیط
- دمای محیط بالا، ظرفیت جریان را پایین می‌آورد؛ ضریب اصلاح اعمال کنید.
- کابل‌های در خاک: مقاومت حرارتی خاک مهم است؛ رطوبت پایین = دفع حرارت ضعیف‌تر.
اخطار: بدون اعمال ضرایب دما/تجمع، نتیجه انتخاب سطح مقطع می‌تواند خوش‌بینانه و پرخطر باشد. به جداول مرجع مراجعه کنید. NFPA
افت ولتاژ و آستانه‌های پیشنهادی
افت ولتاژ اختلاف ولتاژ مبدا تا مصرف‌کننده است. در بارهای موتوری/حساس باید زیر حدود توصیه‌شده بماند (بر اساس نوع مصرف و مقررات محلی). مستندات IEC 60364-5-52 چارچوب و مثال‌ها را ارائه می‌کنند. ANSI Webstore
جدول عوامل مؤثر و اقدام پیشنهادی
کپشن: راهنمای سریع برای کاهش تلفات کابل
| عامل | اثر بر تلفات/دما | اقدام پیشنهادی |
|---|---|---|
| سطح مقطع کم | تلفات و دمای بالا | یک سایز بزرگ‌تر، کابل با رسانایی بهتر |
| طول زیاد | افت ولتاژ بالا | افزایش سطح مقطع یا تقسیم بار/تقویت ولتاژ |
| چیدمان متراکم | گرمای محبوس، derating | فاصله‌گذاری، چند سینی، عبور هوای بهتر |
| دمای محیط بالا | ظرفیت جریان کمتر | اعمال ضریب دما، انتخاب عایق دمایی بهتر |
| روش نصب در خاک | دفع حرارت ضعیف | خاک‌ریزی مناسب/لوله با هدایت حرارتی بهتر |
نمونه سناریو اقتصادی (بدون فرمول)
- خط 120 متری با جریان کاری 90A افت قابل‌توجهی دارد. ارتقای سطح مقطع یک پله، افت را کم و دما را پایین می‌آورد.
- نتیجه: کاهش مصرف انرژی سالانه و کاهش تریپ‌های حرارتی. بررسی دقیق با روش IEC 60287 انجام می‌شود. Iteh Standards
استانداردها و جداول مرجع
- IEC 60364-5-52: انتخاب و اجرای سیستم‌های سیم‌کشی و حدود افت ولتاژ. IEC WebstoreANSI Webstore
- IEC 60287: محاسبه ظرفیت جریان و تلفات (بخش‌های 1-1، 1-2، 1-3). Iteh StandardsIEC Webstore+1
- NEC (NFPA 70): جداول آمپراژ و ضرایب دما/تجمع برای نصب‌های متداول. NFPA
پرسش‌های متداول (FAQ)
کِی ارتقای سطح مقطع اقتصادی است؟
وقتی هزینه برق ناشی از تلفات سالانه از اختلاف قیمت کابل بزرگ‌تر طی چند سال فراتر رود. این تصمیم با محاسبه تلفات (راهنمای IEC 60287) و بررسی بار عملی گرفته می‌شود. Iteh Standards
اگر چند مدار در یک ترانک داریم چه کنیم؟
ضرایب تجمع را اعمال کنید یا چیدمان را طوری تغییر دهید که تبادل گرما بهتر شود؛ سپس به جداول آمپراژ NEC برای شرایط واقعی رجوع کنید. NFPA
حد مجاز افت ولتاژ چقدر است؟
بسته به کاربری و مقررات؛ چارچوب در IEC 60364-5-52 آمده است. برای بارهای حساس، حدود پایین‌تری در نظر بگیرید. ANSI Webstore
جمع‌بندی
کاهش تلفات کابل یک تصمیم صرفاً فنی نیست؛ بُعد اقتصادی و ایمنی هم دارد. با تکیه بر IEC 60364-5-52 برای افت ولتاژ و IEC 60287 برای ظرفیت جریان/تلفات، انتخابتان مستند و مطمئن می‌شود. برای سفارش، با تهران سیمین فر در ارتباط باشید. IEC WebstoreIteh Standards
